Φωτογραφία-βίντεο: Άγγελος Καλοδούκας, επιμέλεια: Τάσος Γιαννόπουλος

Έως και την 1η Δεκεμβρίου θα βρίσκεται  σε δημόσια διαβούλευση το νομοσχέδιο με το οποίο κυρώνεται η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας, η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 22 Απριλίου 2014.  Με αυτήν την αφορμή και ενόψει της Παγκόσμιας Ημέρας για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών (25/12), το Τμήμα Φεμινιστικής Πολιτικής/Φύλου του ΣΥΡΙΖΑ διοργάνωσε ανοιχτή εκδήλωση το απόγευμα της Τρίτης, στο Πνευματικό Κέντρο του δήμου Αθηναίων.

Δεν υπήρξε η πολιτική βούληση να κυρωθεί και να εφαρμοστεί η Σύμβαση

«Πρόκειται για μια επιτυχία που ανήκει στην κυβέρνηση της Αριστεράς και χρειάστηκε μεγάλος κόπος για να φτάσουμε ως εδώ, ιδίως αν αναλογιστούμε ότι η Σύμβαση της Κων/λης υπεγράφη από τη χώρα μας  στις 11.5.2011», σημείωσε η γενική γραμματέας Ισότητας των Φύλων, Φωτεινή Κούβελα ενώ ο Στ. Κοντονής (ο χαιρετισμός του οποίου διαβάστηκε στην εκδήλωση από τη Βασιλική Κόκοτα, καθώς ο ίδιος δεν κατάφερε να παραβρεθεί) επισήμανε την έλλειψή πολιτικής βούλησης από τις προηγούμενες κυβερνήσεις να ψηφιστεί και να εφαρμοστεί η Σύμβαση αυτή. 

Όπως επισημαίνει ο υπουργός Δικαιοσύνης: «Δυστυχώς ακόμη επίκαιρο το ζήτημα της ισότητας των φύλων και προκαλεί απορία γιατί δεν θωρακίστηκαν αυτονόητα δικαιώματα τις εποχές των παχιών αγελάδων. Αυτά τα ζητήματα δεν είναι πολυτέλεια τέτοια ζητήματα και γι αυτό η κυβέρνηση βάζει αυτές τις προτεραιότητες οι οποίες είναι στον πυρήνα τις πολιτικής ύπαρξης της Αριστεράς». 

Στον ποινικό κώδικα το «stalking» και η παρότρυνση σε ακρωτηριασμό

Όπως ανέφεραν οι περισσότεροι ομιλητές και ομιλήτριες, στο νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης, μεταξύ άλλων, προβλέπεται ότι τα έθιμα, οι παραδόσεις και η θρησκεία του δράστη δεν συνιστούν στοιχεία ικανά για να μειώσουν την ποινή του. Επίσης, η παραγραφή των εγκλημάτων ενδοοικογενειακής βίας αναστέλλεται μέχρι την ενηλικίωση του ανήλικου θύματος και για ένα έτος μετά, ποινικοποιείται η παρότρυνση σε ακρωτηριασμό ή αυτοακρωτηριασμό. Στους σκοπούς της εμπορίας ανθρώπων προστίθεται (εκτός από την αφαίρεση οργάνων, την εργασία και την επαιτεία) και ο εξαναγκασμός σε γάμο, ενώ ποινικοποιείται το λεγόμενο stalking, δηλαδή η εξακολουθητική συμπεριφορά απειλής, παρακολούθησης και παρενόχλησης.

Καινοτομία επίσης αποτελεί η δημιουργία μηχανισμού παρακολούθησης, στον οποίο περιλαμβάνεται ένα ανεξάρτητο όργανο στελεχωμένο από τεχνοκράτες, επιφορτισμένο με την επίβλεψη εφαρμογής της Σύμβασης από τα κράτη – μέλη που την έχουν υπογράψει. 

Η  Κύρωση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης ως νόμος του κράτους  (και την αλλαγή άρθρων του ποινικού και αστικού κώδικα και όχι με την καθιερωμένη τυπική διαδικασία) σηματοδοτεί την πρώτη διεθνή συνθήκη που αναγνωρίζει και ορίζει ξεκάθαρα την έμφυλη βία. Την ίδια στιγμή,  ικανοποιεί το διαχρονικό  αίτημα για την ύπαρξη ενός νόμου, οι διατάξεις του οποίου  θα καλύπτουν κάθε μορφή βίας κατά των γυναικών, σε όποιον τομέα της καθημερινότητάς μας και αν εμφανίζεται. 

«Σήμερα βρισκόμαστε εδώ όπως πάντα αλλά με την αισιοδοξία και την πεποίθηση ότι οι προσπάθειες των θεσμικών φορέων μαζί με τους αγώνες όλων γυναικών και κάποιων ανδρών, τους αγώνες όλων των συλλογικότητων από όλες τις πλευρές του πολιτικού φάσματος θα βρουν σύντομα δικαίωση όταν πλέον θα κυρωθεί με πράξη του ελληνικού κοινοβουλίου η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης (γνωστή ως Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης) η οποία εγγυάται την ισότιμη προστασία και το δικαίωμα όλων ανεξαιρέτως των γυναικών (ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης, εθνικότητας/εθνότητας, φυλής, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας φύλου, γλώσσας, πολιτισμικών χαρακτηριστικών, θρησκείας, νομικού καθεστώτος, κ.λπ.), σε ουσιαστικά μέτρα προστασίας, υποστήριξης και αποκατάστασης (πρόληψη, υγεία, κατοικία, κοινωνική και δικαστική βοήθεια, εκπαίδευση, απασχόληση, συμβουλευτική υποστήριξη και νομική βοήθεια). Και αυτή η πρώτη νίκη θα είναι όλων μας!», τόνισε από την πλευρά της η Αγγελική Παπάζογλου, συντονίστρια του τμήματος Φεμινιστικής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ. 

«Μπλόκο» στον σεξιστικό λόγο

Ο υπουργός Εσωτερικών Πάνος Σκουρλέτης, στον χαιρετισμό του, ανέφερε ότι το υπουργείο αναμένεται σύντομα να καταθέσει προς ψήφιση στη Βουλή σχέδιο νόμου για την προώθηση της ουσιαστικής ισότητας των φύλων, με το οποίο καταγγέλλεται, μεταξύ άλλων, η χρήση σεξιστικού λόγου, «η οποία απαντάται σήμερα μέχρι και σε προοδευτικούς πολιτικούς και επιστημονικούς χώρους, καθώς και σε νέους ανθρώπους, ακόμη και μέσα στο Ευρωκοινοβούλιο και προβλέπονται επίσης κυρώσεις για αυτή».

Δεν παρέλειψε, μάλιστα, να καυτηριάσει τις αντιδράσεις του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών για το σποτάκι της ΓΓΙΦ, αντιδράσεις που καθιστούν ακόμα πιο επίκαιρη τη συζήτηση για το δικαίωμα των γυναικών σε μία ζωή χωρίς βία. 

Το νομοσχέδιο θα προβλέπει, επίσης, τη λειτουργία ενός ολοκληρωμένου Δικτύου τοπικών δομών και υπηρεσιών που ήδη προσφέρει αρωγή στα θύματα βίας, είτε ψυχοκοινωνική και νομική υποστήριξη των γυναικών-θυμάτων και την οποία προβλέπεται να αναλάβουν τα 40, ανά τη χώρα, συμβουλευτικά κέντρα είτε φιλοξενία και ψυχοκοινωνική υποστήριξη αυτών εντός των λειτουργούντων 21 ξενώνων ανά τη χώρα. Μέσα από τις δομές αυτές, πρόσθεσε ο υπουργός Εσωτερικών, επιδιώκεται να ενισχυθεί η εφαρμογή πολιτικών κοινωνικής προστασίας από μέρους των δήμων και να αναπτυχθούν τοπικά σημεία αναφοράς για την υποδοχή, εξυπηρέτηση και διασύνδεση των ωφελουμένων γυναικών θυμάτων βίας με τα κοινωνικά προγράμματα και υπηρεσίες που υλοποιούνται στην περιοχή λειτουργίας τους.

Τέλος στο καθεστώς ατιμωρησίας

Η γενική γραμματέας Ισότητας των Φύλων, Φωτεινή Κούβελα τόνισε ότι «η Κύρωση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης σε συνδυασμό με την καθημερινή δράση της ΓΓΙΦ για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών, αναμένεται να δώσουν τέλος στο όποιο καθεστώς ατιμωρησίας, απεγκλωβίζοντας παράλληλα όλες εκείνες τις γυναίκες θύματα ή εν δυνάμει θύματα βίας, που συνεχίζουν να ζουν στη σκιά της».

Ανέφερε, ακόμα, ότι από το Νοέμβριο του 2016 έως σήμερα, 5.000 γυναίκες επισκέφτηκαν τα Συμβουλευτικά Κέντρα, 360 γυναίκες φιλοξενήθηκαν στους Ξενώνες Φιλοξενίας, ενώ η Γραμμή SOS 15900 δέχθηκε 4266 κλήσεις που αφορούσαν περιστατικά βίας και 113 ηλεκτρονικά μηνύματα.

Η γενική γραμματέας Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Μαρία Γιαννακάκη, υπογράμμισε ότι η ενδοοικογενειακή βία και η βία κατά των γυναικών, σε όλες τις μορφές της, λεκτική, σωματική και ψυχολογική, αποτελεί ακραία έκφραση κυριαρχίας ανάμεσα στα φύλα και έχει αναδειχθεί στην Ευρώπη ως κεντρικό θέμα παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Πρόσθεσε ότι χαρακτηριστικό της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης είναι πως αποδίδει έμφαση στην πρόληψη, καθώς μεταξύ άλλων, προβλέπεται η υποχρέωση των συμβαλλόμενων κρατών να εξασφαλίσουν την κατάρτιση επαγγελματιών που ασχολούνται με τα θύματα βίας και την υλοποίηση θεραπευτικών προγραμμάτων για τους δράστες εγκλημάτων ενδοοικογενειακής βίας.

Η κ. Γιαννακάκη σημείωσε, επίσης, ότι τα κράτη-μέλη που υπογράφουν τη Σύμβαση, ενθαρρύνονται να εφαρμόσουν τις προβλέψεις της και στην περίπτωση που θύμα της βίας είναι άνδρας ή αγόρι, καθώς «σχέσεις εξουσίας αναπτύσσονται και σε βάρος των ανδρών, συνήθως των παιδιών και εφήβων».

Η μέχρι τώρα δράση της ΓΓΙΦ για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών

Αντί επιλόγου, παραθέτουμε τη δράση της ΓΓΙΦ, όπως την ανέπτυξε η Φ. Κούβελα, μέσω της οποίας η Πολιτεία επιχειρεί συστηματικά να δώσει τέλος στο ειδεχθές φαινόμενο της βίας κατά των γυναικών. 

«Σε αυτό το πλαίσιο, υπό την εποπτεία της λειτουργεί το συνεκτικό δίκτυο δομών στήριξης των γυναικών που υφίστανται ή κινδυνεύουν να υποστούν βία, το οποίο αποτελείται από:

• Την 24ωρη γραμμή SOS 15900

• Τα Συμβουλευτικά Κέντρα και τους Ξενώνες Φιλοξενίας γυναικών θυμάτων ή εν δυνάμει θυμάτων βίας σε Πανελλήνια κλίμακα. 

• Από πλευράς μας, παρά τις μεγάλες αντιξοότητες της οικονομικής κρίσης που διανύουμε:

• Εξασφαλίσαμε τη συνέχιση της λειτουργίας του ολοκληρωμένου δικτύου δομών για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών. 

• Ανοίξαμε τις δομές μας σε γυναίκες πρόσφυγες, θύματα ή εν δυνάμει θύματα  κακοποίησης.  Ήδη, γυναίκες πρόσφυγες φιλοξενούνται σε κάποιους από τους ξενώνες μας.

• Εμπλουτίσαμε τις υπηρεσίες μας με τη συμβουλευτική εργασίας

• Συνεργαζόμαστε με τους κατά τόπους Δικηγορικούς Συλλόγους, ώστε οι ωφελούμενες γυναίκες που λαμβάνουν στήριξη από τις δομές μας να έχουν και νομική βοήθεια και υποστήριξη, η οποία, σαφώς – όπως άλλωστε και κάθε υπηρεσία μας – παρέχεται στις γυναίκες ΔΩΡΕΑΝ

Καταβάλλουμε συνεχείς προσπάθειες, ώστε να  αναβαθμίζονται συνεχώς όλες οι δομές του δικτύου, ενώ στοχεύουμε στη διατήρηση των δομών αυτών στους διάφορους δήμους της  χώρας μας και μετά τη λήξη του προγράμματος ΕΣΠΑ 

Προς αυτή την κατεύθυνση, ήδη  έχει δοθεί νέα παράταση του έργου μέχρι το 2019, ενώ στη συνέχεια οι δομές αυτές θα στηρίζονται από τον κρατικό προϋπολογισμό. 

Με την ευκαιρία, θα ήθελα να σας αναφέρω ότι από το Νοέμβριο του 2016 έως σήμερα, 5.000 γυναίκες επισκέφτηκαν τα Συμβουλευτικά Κέντρα, 360 γυναίκες φιλοξενήθηκαν στους Ξενώνες Φιλοξενίας, ενώ η Γραμμή  SOS 15900 δέχθηκε 4266 κλήσεις που αφορούσαν περιστατικά βίας και 113 ηλεκτρονικά μηνύματα.

Ακόμη και οι αριθμοί μαρτυρούν τη μεγάλη ανάγκη στήριξης των δομών αυτών, αφού, καθημερινά, μέσω των έμπειρων και ειδικά καταρτισμένων στελεχών μας, μπορούν εχέμυθα και χωρίς κανένα κόστος να λαμβάνουν βοήθεια τόσες πολλές γυναίκες, που το έχουν ανάγκη. 

Επίσης, 

Ετοιμάσαμε το νομοσχέδιο για την Ουσιαστική  Ισότητα των Φύλων, στο οποίο εμπεριέχονται και προσδιορίζονται τα θέματα βίας, ενώ δίνονται και κατευθύνσεις για την αντιμετώπισή τους. Το νομοσχέδιο αναμένουμε να εισαχθεί σύντομα στη Βουλή για να ψηφιστεί. Αξίζει να σημειωθεί ότι η μονιμότητα των δομών, στις οποίες μόλις αναφέρθηκα, κατοχυρώνεται και από συγκεκριμένο άρθρο στο νομοσχέδιο για την Ουσιαστική Ισότητα των Φύλων. 

Ακόμη, η εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών εμπεριέχεται και σε επιπλέον πολιτικές μας, ως εξής:

• Στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα των Φύλων (ΕΣΔΙΦ) της ΓΓΙΦ για τη χρονική περίοδο 2016-2020, η εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών αποτελεί τομέα άμεσης προτεραιότητας. 

• Μέσω του ΕΣΔΙΦ, αλλά και πέραν των ανωτέρω στόχων, επιδιώκουμε:

• Την επικαιροποίηση και ανάπτυξη εργαλείων, προκειμένου να εξασφαλιστεί ένα Ενιαίο Σύστημα Ποιότητας Παροχής Υπηρεσιών στο Δίκτυο των Δομών.

• Την ανάπτυξη δράσεων δημοσιότητας, με κύριο στόχο την ευαισθητοποίηση των πολιτών σε θέματα έμφυλης βίας.

• Την υλοποίηση δράσεων επιμόρφωσης στα στελέχη του δικτύου δομών, την ψυχολογική εποπτεία των στελεχών για την υποστήριξη και την ενδυνάμωσή τους, την παροχή υπηρεσιών δωρεάν νομικής βοήθειας σε γυναίκες - θύματα βίας, την επίβλεψη, παρακολούθηση και τον συντονισμό του Δικτύου, κλπ.

• Την αξιολόγηση της λειτουργίας των δομών του Δικτύου για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών, με στόχο τη βελτίωση του παραγόμενου έργου.

• Την περαιτέρω ανάπτυξη συνεργασιών για την  ευαισθητοποίηση του ευρύτερου πληθυσμού, επιμόρφωση επαγγελματιών και ανάπτυξη δικτύωσης σε θέματα: Ενδοοικογενειακής βίας και Σεξουαλικής παρενόχληση κατά των γυναικών, Traffickin, Εκφοβισμού κατά των γυναικών, Βίας κατά ηλικιωμένων γυναικών/ γυναικών με αναπηρία (ΑμεΑ), Βίας μεταξύ νεαρών ζευγαριών, Ακρωτηριασμών γυναικείων γεννητικών οργάνων, Πρώιμων και εξαναγκαστικών γάμων (περίπτωση των Ρομά στην Ελλάδα) – Βίας κατά των γυναικών Ρομά στην Ελλάδα).

• Επιπρόσθετα, εδώ και έναν και πλέον χρόνο περίπου, στη ΓΓΙΦ λειτουργεί το Παρατηρητήριο για την Ισότητα των Φύλων, με στρατηγικό στόχο την παρακολούθηση της εφαρμογής των πολιτικών ισότητας σε όλο το εύρος της δημόσιας δράσης και τη συμβολή στην ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας του πυρήνα παραγωγής πολιτικών ισότητας των φύλων. 

• Η δομή του Παρατηρητηρίου βασίζεται στα δώδεκα πεδία παρέμβασης του Προγράμματος Δράσης της 4ης Παγκόσμιας Διάσκεψης για τις Γυναίκες (Πεκίνο, Σεπτέμβριος 1995), ένα από τα οποία είναι και η Βία κατά των Γυναικών.

• Μέσω των δυνατοτήτων που μας παρέχει το Παρατηρητήριο, επιδιώκουμε επίσης:

• Τη δυνατότητα μηνιαίου απολογισμού του έργου των δομών (ανά δομή και συνολικά), από τη βάση δεδομένων της ΕΕΤΑΑ, έτσι ώστε τα στοιχεία αυτά να αποστέλλονται στο Παρατηρητήριο της ΓΓΙΦ για την ισότητας των φύλων, όπου θα παράγονται Ετήσιες Εκθέσεις για την ισότητα των φύλων στην Ελλάδα, προκειμένου να υπάρχει μια συνολική εικόνα των πολιτικών και των διαστάσεων του φαινομένου στην ελληνική κοινωνία.»